Harderwijk en water horen bij elkaar als een Siamese tweeling: ze zijn onafscheidelijk, ze gaan helemaal in elkaar op. Dat is het bijzondere van deze middelgrote stad, er is zoveel te beleven, op zoveel verschillende manieren. Maar, laten we het overzichtelijk houden en ons beperken tot het water.

Water is met afstand de belangrijkste vloeistof voor ons mensen, zonder water zijn we nergens. Maar, water kan ook een vijand zijn, en soms een hele heftige vijand. Ook daarover kan Harderwijk meepraten. Want, een stad aan het water is heel erg praktisch voor vissers en toeristen, maar ook behoorlijk link als het gaat stormen, vooral als het erg hard stormt. Je begrijpt waarop ik doel, namelijk op overstromingen. Die zijn er geweest, ook in Harderwijk. Gelukkig is het al weer een hele tijd geleden dat het fout ging, om precies te zijn 99 jaar. In januari 1916 werden gebieden rond de Zuiderzee geteisterd door een regelrechte watersnood, ook Harderwijk. Toen stonden ook onze stad en omgeving onder water, soms wel een meter hoog.

Wat doe je als je regelmatig door het water wordt bedreigd? Je gaat je verdedigen. En dat is nu precies wat ik eigenlijk wil vertellen. Want, naast het Plantagepark, aan de westkant van de binnenstad, vlakbij het Wolderwijd, staat een rare muur. Eigenlijk is het geen echte muur, nauwelijks een meter hoog, het lijkt wel een lange afgeknotte piramide die parallel loopt aan de stadsmuur. Die muur heeft een speciale naam, namelijk Zeebeer. Bij zo’n naam denk je eerder aan een of ander waterdier dan aan een bouwwerk, maar die muur heet inderdaad Zeebeer. De functie zal intussen duidelijk zijn: de Zeebeer moest bij erg hoog water de stad beschermen tegen de woeste golven van de Zuiderzee. En dat is vaak gebeurd. Alleen al daarom is het leuk te gaan kijken hoe die Zeebeer er nu bijligt.

Trouwens, bij de Ouderwetse Bakkerij in de Kleine Marktstraat liggen ook zeeberen, maar  deze beren hebben wel de vorm van die rare muur, maar zijn een kruising van brood, cake en koek. Bijzonder lekker!

Oh ja, in februari en maart 2016 is er een Watersnoodspekatakel op het Wolderwijd, naast het Strandeiland, op een ponton. Georganiseerd door het Stadsmuseum Harderwijk. Noteer het even!

Liek Mulder
(Liek was in zijn werkzame leven geschiedenisdocent bij het CC Nassau-Veluwe. Hij heeft meerdere geschiedenisboeken geschreven. Daarnaast is hij bestuurslid van het Stadsmuseum Harderwijk en voorzitter van het Platform Historisch Harderwijk.)